In het  Vademecum Zoönosen wordt voor de meldingsplichtige zoönosen beschreven wat de activiteiten van de betrokken disciplines zijn, wanneer de ziekte wordt gediagnosticeerd of wanneer er een verdenking is ontstaan dat de betreffende ziekte in het spel kan zijn.
Een overzicht van het voorkomen van een bepaalde zoönose kunt u terug vinden in de Staat van Zoönosen.

Voor elke activiteit bij een humane ziekte geldt, tenzij anders vermeld:

  • Anonieme meldingen humaan aan het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)-CIB.
  • (Primaire lab diagnostiek bij de mens gebeurt in elk medisch microbiologisch laboratorium, indien anders wordt dit vermeld in het tabel  nog nakijken voor PCR , Kweek, grampreparaat).
  • Afname materiaal gebeurt door de behandelend arts, tenzij anders vermeld.
  • Bronopsporing bij de mens en contactopsporing bij blootgestelden aan de bron.
  • Publieksvoorlichting en materialen door de GGD Gemeentelijke gezondheidsdiensten (Gemeentelijke gezondheidsdiensten ).
  • De bedrijfsarts meldt beroepsziekten van werknemers en meldt aan het Nederlands Centrum voor beroepsziekten voor de registratie van beroepsziekten. De werkgever is verantwoordelijk voor de voorlichting aan de werknemers.
  • Standaard Landelijke surveillance van patiënten RIVM-CIB-EPI , wordt alleen benoemd als een tweede of andere organisatie surveilleert.

Antrax (Bacillus anthracis)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) antrax bij vee en zoogdieren  (Miltvuur)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij (geïmporteerde) dierlijke materialen (huiden e.d.)NVWA
Toezicht op import van huiden en andere potentieel risicovolle dierlijke materialenNVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren en dierlijke materialenWBVR
Risico-inschatting bij “witte kuilen”NVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: GrampreparaatMicrobiologisch  laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweekElk medisch microbiologisch laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCRRIVM-CIb-IDS
Determinatie van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Diagnostisch vademecum (IDS)
Contactopsporing (blootgestelden aan de bron/aan de patiënt)GGD
Landelijke surveillance van bacteriestammenNog niet voorgekomen
Specifieke inhoudelijke deskundigheidArts-microbioloog
Infectioloog

Apenpokken/Mpox (Monkeypoxvirus)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) apenpokken bij
zoogdieren (Apenpokken)
Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dierenWBVR
Typering van stammenErasmus MC
Bronopsporing bij dierenNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidErasmus MC
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (meldingsplicht, WPG groep B1)Behandelend arts  Microbiologisch laboratorium
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIbGGD
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mensErasmus MC
RIVM-CIb-IDS
Typering van stammen bij de mensErasmus MC
RIVM-Cib-IDS
Contactopsporing (blootgestelden aan de bron / aan de patiënt)GGD
Landelijke surveillance van patiëntenRIVM-CIb-EPI
Landelijke surveillance van virusstammen 
Registratie en surveillance van beroepsgerelateerde gevallenGebeurt niet
Nederlands Centrum voor Beroepsziekten
Specifieke inhoudelijke deskundigheidErasmus MC
RIVM-CIb-IDS

Aviaire influenza (hoog pathogene aviaire influenzavirussen)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 

Melding aan NVWA van (verdenking) aviaire influenza bij pluimvee en andere vogels dan pluimvee (Vogelgriep)

 

Melden verdenking bij (dode) wilde vogels:

Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Wandelaars
Waterschappen
Natuurorganisaties

Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Aansturen bestrijding uitbraak AI bij pluimveeMinisterie LVVN
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij pluimveeNVWA

Bronopsporing:

  • monstername bij pluimvee
  • tracering onderzoek
NVWA

Uitvoeren bestrijding:

  • Ruimen van besmet pluimvee
  • Verwijderen/ophalen van (verdachte) dode vogels:
    • 3 of meer dode eenden, ganzen of zwanen
    • 20 of meer dode vogels van andere soorten
NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij pluimveeWBVR
Typering van influenzastammen afkomstig van pluimveeWBVR
Surveillance van aviaire influenza bij pluimveeGD
WBVR
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij (verdachte) dode wilde vogelsWBVR
Typering van influenzastammen afkomstig van dode wilde vogelsWBVR
Melding van gevallen van aviaire influenza bij dode wilde vogelsWBVR
DWHC
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Erasmus MC
GD
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep B1)Behandelend arts Microbiologisch laboratorium
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiëntenBehandelend arts GGD (bij uitbraak)
Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Erasmus MC
Contactopsporing ( blootgestelden aan de bron/aan de patient) 
Vaccinatie met seizoensgriep bij gezinscontacten (alleen tijdens influenzaseizoen)GGD
Verstrekking profylaxe aan gezin en medewerkers van het bedrijfGGD
Verstrekking profylaxe aan medewerkers bedrijfsarts/arbodienst bij ruiming)Bedrijfsarts via NVWA
Landelijke surveillance van virusstammenLandelijke surveillance van virusstammen
RIVM-CIb-IDS
Erasmus MC
Maatregelen in geval van wilde vogels met AI in/nabij  zwemwaterProvincie
Publieksinformatie

RIVM-CIb

GGD

Specifieke inhoudelijke  deskundigheidRIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS
Erasmus MC

Botulisme (Clostridium botulinum)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: NEE

Geen wettelijke meldingsplicht van gevallen van botulisme bij dieren

 
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek (dode watervogels, vissen)Waterkwaliteitsbeheerder

Verzamelen van dode dieren voor diagnostisch onderzoek op
toxine:

  • in grote rivieren en kanalen (bv. Maas, Rijn, kanalen, binnenscheepvaart)
  • in kleine riviertjes, beken (die geen zwemwater zijn)
  • in boerenslootjes, recreatieplassen, stadsvijvers, particuliere ontzandingen e.d
  • in als zodanig aangewezen zwemwater
Rijkswaterstaat
Waterschap
Gemeente of de eigenaar
Provincie
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dode dieren (vogels, vissen)WBVR
Verwijderen dode dieren uit oppervlaktewaterWaterschap
Activiteit alimentairUitvoerende organisatie

Melding aan NVWA van (mogelijke) botulisme na nuttigen levensmiddelen/ met C. botulinum besmette levensmiddelen

 

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding
  • tracering besmette levensmiddelen
NVWA
Laboratoriumonderzoek op toxine in voedselmonstersWFSR
Maatregelen (handhaving) bij tekortkomingen voedselveiligheidNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWFSR
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele
 meldingsplicht, WPG groep C)
Behandelend arts  Microbiologisch  laboratorium

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweek

Determinatie

Elk medisch Microbiologisch laboratorium
RIVM-CIB-IDS
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: aantonen van
 toxinevorming
WBVR
Typering van toxine bij de mensWBVR
Landelijke surveillance van bacteriestammenWordt niet gedaan
Maatregelen in geval van botulisme in daartoe aangewezen zwemwaterProvincie
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR

Brucellose (Brucella spp.)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) brucellose bij vee en andere zoogdieren (Brucellose)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Uitvoeren bestrijdingNVWA
Uitbraakonderzoek (monstername, tracering onderzoek)NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren en dierlijke materialenWBVR
Typering van stammenWBVR
Bronopsporing bij dierenNVWA
Surveillance van Brucella (abortus/melitensis / suis) bij veeGD
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
GD
VMDC
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele
 meldingsplicht, WPG groep C)
Behandelend arts

 Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologie van B.abortus en B.melitensis
 
B. canis  
Microbiologisch  laboratorium
 
WBVR
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweekPrimaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweek
Elk medisch Microbiologisch laboratorium
NB: verder in BSL 3 lab Indien aangetoond 
Determineren en Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS 
meerdere laberatoria zie diagnostisch vademecum
Post-expositiebehandeling contacten (alleen bij labinfectie)Medisch microbioloog
Landelijke surveillance van bacteriestammenRIVM-CIb-IDS

BSE / TSE / vCJD (prionen)

BSE (Bovine Spongiforme Encephalopathie, de zogenaamde ‘gekkekoeienziekte) / TSE / scrapie bij vee en zoogdieren

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) BSE bij vee en zoogdieren (BSE/TSE/Scrapie)Dierenarts
Dierhouder Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Verzamelen van materialen bij slachthuis voor diagnostisch onderzoekNVWA

Uitvoeren bestrijding bij dieren:

  • ruimen geboortecohort
  • ruimen nakomelingen geïnfecteerd dier
NVWA
Bronopsporing bij dieren (incl. tracering)NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dierenPrivate laboratoria
Confirmatieonderzoek bij dierenWBVR
Maatregelen (handhaven) m.b.t. geslachte dierenNVWA
Surveillance (scrapie) schapen en geiten > 18 maandenNVWA (slachthuis en destructor)
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (WPG groep C)RIVM-CIb
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan het CIb (WPG groep C)Erasmus MC
Nominale melding van humane gevallen aan EMC  (afdeling Epidemiologie en Biostatistiek)Erasmus MC (afdeling Epidemiologie en
 Biostatistiek)
Klinische (waarschijnlijkheids)diagnoseBehandelend arts (neuroloog)
Laboratoriumdiagnostiek: neuropathologisch onderzoekPathologisch laboratorium
Typering van stammen bij de mensNiet van toepassing
Brononderzoek bij de patiënt (heteroanamnese - interviews)Erasmus MC (afdeling Epidemiologie en
 Biostatistiek)
Opsporing van personen die zijn blootgesteld aan de patiënt
 binnen het ziekenhuis
 
Ziekenhuishygiëne/ Infectiepreventie
Bedrijfsarts/arbodienst
Opsporing van personen die zijn blootgesteld aan de patiënt
 buiten het ziekenhuis
GGD
Inventarisatie van risicofactoren voor blootstelling van derdenErasmus MC (afdeling Epidemiologie en
 Biostatistiek)
Landelijke surveillance van patiëntenRIVM-CIb-EPI
Informatie aan landelijke mediaRIVM-CIb
PublieksinformatieGGD
Melden van beroepsgerelateerde gevallen aan Nederlands
 Centrum voor Beroepsziekten
Bedrijfsarts/arbodienst
Registratie en surveillance van beroepsgerelateerde gevallenNederlands Centrum voor Beroepsziekten
 
Specifieke inhoudelijke deskundigheidErasmus MC (Epidemiologie en  Biostatistiek - Landelijke
 registratie prionziekten)

Campylobacteriose (Campylobacter spp.)

Activiteit veterinair Uitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA  
Melding van (verdenking) van campylobacteriose bij zoogdieren (Campylobacter) Dierenarts
Bestrijdingsplichtig: NEE  
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR (NRL)
FD
OIE (World Organisation for Animal Health)-RL (richtlijn))
RIVM-CIb-Z&O

Activiteit alimentair Uitvoerende organisatie

Melding aan NVWA van (mogelijke) Campylobacter infectie na nuttigen levensmiddelen

 

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding
  • tracering besmette levensmiddelen

NVWA

Laboratoriumonderzoek van voedselmonsters

WFSR

Surveillance Campylobacter in levensmiddelen

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

NVWA

WFSR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie

Melding van (mogelijke) voedselgerelateerde infecties aan de GGD

Burger (vrijwillig)
 Behandelend arts  (verplicht – WPG)
 Instellingen (soms  verplicht – WPG)1
 NVWA (via Alimentair Consulenten)

Anonieme melding van humane gevallen aan RIVM-CIb

GGD (alleen cluster van voedselinfecties)

Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten en mogelijk blootgestelden

Behandelend arts GGD  (bij uitbraak)
 Eventueel in samenwerking  met andere  organisaties (bv.  ziekenhuis, verpleeghuis)

Typering van stammen bij de mens

RIVM-CIb-IDS
Faculteit Diergeneeskunde

 

 

Brononderzoek: enquêtes bij patiënten en mogelijk
 blootgestelden (indien geïndiceerd)

GGD

Landelijke surveillance van voedselgerelateerde infecties en -vergiftigingen

RIVM-CIb-EPI
NVWA

Publieksinformatie

RIVM (toolkit  voedselinfecties)
GGD
Voedingscentrum

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-IDS

1 Voedselbereider = exploitant van een levensmiddelenbedrijf (ambachtelijk en industrieel)

Echinococcose (Echinococcus granulosus en E. multilocularis)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking)  echinococcose bij dieren (Echinococcus)

Dierenarts
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: NEE

 

Verzamelen van E. granulosus verdacht materiaal bij het slachthuis

NVWA

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij slachtdierkarkassen

NVWA

Confirmatieonderzoek op cyste materiaal

RIVM-CIb-Z&O (NRL)

Maatregelen (handhaven) m.b.t. tot geslachte dieren

NVWA

Surveillance van echinococcose veterinair (slachthuis)

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-Z&O

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van humane gevallen aan de GGD Geen wettelijke meldingsplicht
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb door de GGD Niet van toepassing
Primaire laboratoriumdiagnostiek E. granulosus bij de mens

RIVM-CIb-IDS
LUMC
Amsterdam UMC
Erasmus MC

Primaire laboratoriumdiagnostiek E. multilocularis bij de mens RIVM-CIb-IDS
Onderzoek cystenmateriaal: PCR

RIVM-CIb-IDS
Amsterdam UMC

Overige diagnostiek (beeldvorming) Behandelende specialist
Bronopsporing Bronopsporing
Contactopsporing GGD  indien van toepassing
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-IDS
Amsterdam UMC

 

Enterohemorragische E. coli- / Shigella toxine producerende E.coli-infectie

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: NEE

Geen wettelijke meldingsplicht van STEC-infecties bij dieren

 

Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallen

NVWA

Toezicht op de hygiëne bij kinderboerderijen, zorgboerderijen en dergelijke

NVWA
GGD

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR
GD

Activiteit alimentair

Uitvoerende organisatie

Melding aan NVWA van (mogelijke) STEC- infecties/met STEC besmette levensmiddelen

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding/bij de producent
  • tracering besmette levensmiddelen

NVWA

Laboratoriumonderzoek van voedselmonsters

WFSR

Surveillance STEC in levensmiddelen

NVWA

Maatregelen (handhaven) bij tekortkomingen voedselveiligheid

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

NVWA

WFSR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep B2) Behandelend arts  Microbiologisch 
 laboratorium
 
Melding van (mogelijke) voedselgerelateerde gevallen aan de
 GGD

Burger (vrijwillig)
Behandelend arts  (verplicht – WPG)
Instellingen (soms  verplicht – WPG)1
NVWA (via Alimentair Consulenten)

Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij
 patiënten en blootgestelden
Behandelend arts  GGD (bij uitbraak)
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCR Elk medisch Microbiologisch  laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweek Medisch Microbiologisch  laboratorium
 
Typering van stammen bij de mens  RIVM-CIb-IDS
Contactopsporing (blootgestelden aan de bron/aan de patiënt GGD
Bronopsporing
Verzoek aan NVWA voor regionale ondersteuning:
-    verdenking voedselbron (contact via Alimentair Consulenten)
-    verdenking diercontact (contact via Regionale Veterinair Consulenten)
 
Landelijke surveillance van bacteriestammen RIVM-CIb-IDS
Specifieke inhoudelijke deskundigheid RIVM-CIb-IDS

1 Instellingen waar kwetsbare groepen verblijven moeten clusters van gastro-enteritis melden aan de GGD (ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, scholen, kindercentra e.d.). Deze meldingsplicht is onafhankelijk van de oorzaak van de infecties.

Hantavirusinfectie

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht Veterinair: NEE

Geen wettelijke meldingsplicht op Hantavirusinfectie bij dieren

 

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren

RIVM-CIb-Z&O

Typering van virusstammen bij dieren

RIVM-CIb-IDS

Bronopsporing bij knaagdieren naar aanleiding van humane gevallen

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-Z&O

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep C) Behandelend arts Microbiologisch  laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologie (alleen hantaan en puumula virus)

Erasmus MC
RIVM-CIb-IDS

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCR

Erasmus MC
RIVM-CIb-IDS

Typering van stammen bij de mens

Erasmus MC
RIVM-CIb-IDS

Contactopsporing Niet van toepassing
Landelijke surveillance van virusstammen RIVM-CIb-IDS
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

Erasmus MC
RIVM-CIb-IDS

Kwade droes (Burkholderia mallei)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht Veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) kwade droes bij vee (Kwade droes)

Dierenarts 

Dierhouder 

Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: JA

NVWA

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij paarden  en paardachtigen

WBVR

Surveillance van kwade droes

n.v.t.

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van humane gevallen aan de GGD Geen wettelijke  meldingsplicht
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb door de GGD Niet van toepassing
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweek Microbiologisch  laboratorium
Determineren/confirmeren van stammen bij de mens RIVM-CIb-IDS
Bronopsporing bij de mens GGD (indien betrokken)
Landelijke surveillance van patiënten Gebeurt niet
Landelijke surveillance van bacteriestammen van de mens Gebeurt niet
Specifieke inhoudelijke deskundigheid Arts-microbioloog Infectioloog

Leptospirose

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA, alleen Leptospira Hardio 
Melding aan NVWA van (verdenking) leptospirose bij dieren (alleen L. hardjo) (Leptospira hardjo)Dierenarts laboratorium
Bestrijdingsplichtig: NEE 
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij veeDierenarts
In kaart brengen van een uitbraak bij vee (contactonderzoek, monsterneming)GD
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij veeGD
AMC- Referentie laboratorium voor leptospirosen
Typering van stammenAMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding humane gevallenNVWA
Surveillance L. hardjo bij veeGD
Surveillance (kiemsurveillance en datasurveillance)?
Specifieke inhoudelijke deskundigheidGD (L. hardjo)
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts  Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCRAMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen
LMMI ETZ Tilburg
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologieAMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen
Zie ook vademecum diagnostiek
Typering van stammen bij de mensAmsterdam UMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen
ContactopsporingNiet van toepassing
Landelijke surveillance van bacteriestammenLandelijke surveillance van bacteriestammen    
Amsterdam UMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen
Specifieke inhoudelijke deskundigheidAmsterdam UMC-Referentie-laboratorium  voor leptospirosen

 

Listeriose (Listeria monocytogenes)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) listeriose bij dieren (Listeria)Dierenarts
Bestrijdingsplichtig: NEE 
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidGD
Activiteit alimentairUitvoerende organisatie
Melding aan NVWA van listeriose gevallen/met Listeria besmette levensmiddelenBurger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding/bij de producent
  • tracering besmette levensmiddelen
NVWA
Laboratoriumonderzoek van voedselmonstersWFSR
Surveillance Listeria in levensmiddelenNVWA
Maatregelen (handhaven) bij tekortkomingen voedselveiligheidNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

NVWA
WFSR

Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire diagnostiek: kweekElk Medisch Microbiologisch  laboratorium
Typering van stammen bij de mensAmsterdam UMC referentielaberatorium
RIVM-CIb-IDS 
ContactopsporingNiet van toepassing
Landelijke surveillance van bacteriestammen (bloed- en liquorisolaten)Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis Amsterdam UMC
Specifieke inhoudelijke deskundigheidRIVM-CIb-EPI
 Arts-microbioloog  Infectioloog

Pest (Yersinia pestis)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) pest bij zoogdieren (Yersinia)Dierenarts
Dierhouder
Jager
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dierenWBVR
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallen (indien autochtoon verkregen)NVWA
Surveillance van Y. pestis1Niet van toepassing
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep B1)Behandelend arts  Microbiologisch laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens PCRRIVM-CIb-IDS
Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Contactopsporing (blootgestelden aan dezelfde bron)GGD
Landelijke surveillance van patiëntenNiet van toepassing
Landelijke surveillance van bacteriestammenNiet van toepassing
Specifieke inhoudelijke deskundigheidRIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS

1 Yersinia pestis is een BSL(biosafety level) 3 organisme

Psittacose, aviaire chlamydiose (Chlamidia psittaci)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) aviaire chlamydiose bij andere vogels dan pluimvee (Aviaire chlamydiose)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JANVWA
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij vogelsNVWA

In kaart brengen van een uitbraak bij de vogels:

  • monstername
  • omgevingsonderzoek (waar mogelijk)
  • tracering
NVWA
Uitvoering bestrijding van de uitbraak bij vogels (behandeling)Dierenarts van de vogelhouder onder toezicht NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij vogelsWBVR
Typering van stammen bij vogels (genotypering, vergelijking stammen)WBVR
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
FD
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts  Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologieElk medisch Microbiologisch  laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCREnkele hierop gespecialiseerde  microbiologische
laboratoria, zie diagnostisch vademecum
Typering van stammen bij de mensZuyderland MC Sittard
ContactopsporingNiet van toepassing
Landelijke surveillance van bacteriestammenZuyderland MC Sittard
Specifieke inhoudelijke deskundigheidZuyderland MC Sittard
Amsterdam UMC

Q-koorts (Coxiella burnetii)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) Q-KoortsDierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: JA

NVWA
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij dierenNVWA

In kaart brengen van een uitbraak bij landbouwhuisdieren:

  • monstername
  • tracering
NVWA

Uitvoering bestrijding:

  • verplichte vaccinatie
  • beperkingen ten aanzien van bedrijf
Veehouder onder toezicht NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij veeGD
ConfirmatieonderzoekWBVR
Typering van stammenWBVR
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Surveillance (tankmelkonderzoek melkgeiten en -schapen)GD
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
GD
NVWA
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologieElk medisch Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCREnkele microbiologische  laboratoria, zie vademecum diagnostiek
Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Contactopsporing Niet van toepassing
Landelijke surveillance van bacteriestammenIn ontwikkeling
Advies over diagnostiek / behandeling van chronische Q-koorts

Jeroen Bosch Ziekenhuis,  PAMM Veldhoven
 Canisius Wilhelmina  Ziekenhuis Nijmegen

 RIVM-CIb-IDS

Specifieke inhoudelijke deskundigheidArts-microbioloog
GGD Hart voor Brabant
 

Rabiës (klassiek rabies virus en European Bat Lyssa Virus, EBLV)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) rabiës bij vee en zoogdieren (Rabiës)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JA 
In kaart brengen van een uitbraak bij dieren (traceren)NVWA

Uitvoeren bestrijding:

  • euthanasie
  • quarantaine verdachte dieren
NVWA
Transport van verdachte dieren naar het laboratoriumNVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dierenWBVR
Typering van stammenWBVR
Onderzoek van dieren naar aanleiding van bijtincidentenNVWA
Surveillance (passief bij vleermuizen na bijtincident met mensen)NVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep B1)Behandelend arts  Microbiologisch  laboratorium
 
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten: serologie / PCRBehandelend arts
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten: huidbiopt, corneaafdruk, serologie, PCRBehandelend arts
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologieErasmus MC
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCRErasmus MC
RIVM-CIb-IDS
WBVR
Typering van stammen bij de mens (genotypering)Erasmus MC
Landelijke surveillance van virusstammen    Wordt niet gedaan
Inventarisatie humane contacten van een patiëntGGD / ziekenhuis
Beoordeling blootstelling aan mogelijk rabide dierGGD
RIVM-CIb-LCI
Beleid post-expositieprofylaxe (MARIG(Menselijk Anti Rabiës Immunoglobuline)/vaccinatie)GGD
RIVM-CIb-LCI
Uitvoering post-expositieprofylaxeHuisarts
Ziekenhuis (SEH)
GGD
Beheer en aflevering MARIGRIVM-DVP1
Aflevering rabiësvaccin (post-expositieprofylaxe)RIVM-DVP
Lokale apotheek2
Pre-expositievaccinatie – niet beroepsmatigGGD
Huisarts
Travel Clinic
Pre-expositievaccinatie – beroepsmatigBedrijfsarts/arbodienst
GGD
Travel Clinic
Aflevering rabiësvaccin (pre-expositievaccinatie)RIVM-DVP
Lokale apotheek
GGD
PublieksinformatieGGD
Specifieke inhoudelijke deskundigheidLCI (post-expositie  immunisatie)
 

Rift Valley Koorts (Rift Valley Fever Virus)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) Rift Valley Koorts bij vee (Riftdalkoortsvirus)

Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: JA

 

Aansturen bestrijding uitbraak bij vee

Ministerie LVVN

Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek

NVWA

In kaart brengen uitbraak:

  • monstername
  • traceren

NVWA

Uitvoeren bestrijding uitbraak:

  • ruiming
  •  vaccinatie

NVWA

Vectorbestrijding

NVWA-CMV

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren

WBVR

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht,
WPG groep A) – voor zover het verloopt onder het beeld van hemorragische koorts

Behandelend arts
Arts-microbioloog

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCRpolymerase c       Erasmus MC
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: kweek Erasmus MC ( PCR en IF)
Typering van stammen bij de mens Gebeurt niet
Contactopsporing binnen het ziekenhuis Arts-microbioloog
Contactopsporing buiten het ziekenhuis GGD
Coördinatie van de bestrijding RIVM-CIb samen met  GGD’en
 
Communicatie (media)

RIVM-CIb-LCI
GGD

Verstrekking profylaxe aan contacten N.v.t.
Landelijke surveillance van patiënten Gebeurt niet
Landelijke surveillance van virusstammen Gebeurt niet
Voorlichting aan blootgestelden – beroepsmatig

Bedrijfsarts/arbodienst
Arts-microbioloog (intramuraal)

Publieksinformatie

RIVM-CIb
GGD

Coördinatie van de bestrijding RIVM-CIb samen met GGD’en
 

Salmonellose (Salmonella spp.)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) salmonellose bij dieren (Salmonella)

Dierenarts
Laboratoria

Bestrijdingsplichtig: JA

Alleen bij legkippen en vermeerderingskippen

 

Uitvoeren bestrijding:

  • ruiming van besmette koppels legkippen

NVWA

Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallen

NVWA

Surveillance (dieren)

GD

erkende private laboratoria(externe link)

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR
RIVM-CIb-Z&O

Activiteit alimentair

Uitvoerende organisatie

Melding aan NVWA van (mogelijk) voedselgerelateerde Salmonella uitbraken/
met Salmonella besmette levensmiddelen

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding/
    bij de producent
  • tracering besmette levensmiddelen

NVWA

Laboratoriumonderzoek van voedselmonsters (incl. typering stammen)

WFSR

Surveillance Salmonella in levensmiddelen

NVWA

Maatregelen (handhaven) bij tekortkomingen voedselveiligheid

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

NVWA
WFSR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van (mogelijke) voedselinfecties aan de GGD

Burger (vrijwillig)
Behandelend arts (verplicht  – WPG)
Instellingen (soms verplicht – WPG)1
NVWA (via Alimentair Consulenten)

 

Anonieme melding van humane gevallen aan RIVM-CIb GGD (bij uitbraak)
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten
en mogelijk blootgestelden

Behandelend arts  GGD (bij uitbraak)
Eventueel in  samenwerking met andere  organisaties (bv.
 ziekenhuis, verpleeghuis)

Typering van stammen bij de mens RIVM-CIb-IDS
Brononderzoek: enquêtes bij patiënten en mogelijk blootgestelden GGD
Landelijke surveillance van voedselinfecties en -vergiftigingen

RIVM-CIb-EPI
NVWA

Publieksinformatie

RIVM (toolkit)
GGD
Voedingscentrum

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS

1 Instellingen waar kwetsbare groepen verblijven moeten clusters van gastro-enteritis melden aan de GGD (ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, scholen, kindercentra e.d.). Deze meldings- plicht is onafhankelijk van de oorzaak van de infecties.

Sars-CoV-2 (infectie met Sars-CoV-2)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA, alleen bij marterachtigen en wasbeerhonden volgens Artikel 2.2. Aanwijzing zoönosen Regeling Diergezondheid 
Melding aan NVWA van (verdenking) Sars-CoV-2 bij marterachtigen
en andere zoogdieren (Sars-CoV-2)
 

Bestrijdingsplichtig: JA

 

 

Uitvoeren bestrijding:

  •  
NVWA
Primaire laboratorium diagnostiekWBVR
Typering van virusstammen 
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR

 

Simian immunodeficiency virus (SIV)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) SIV-infecties bij zoogdieren

(Simian immunodeficiency virusinfecties)

Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: NEE

 

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij apen

Erasmus MC

Typering van virusstammen

Erasmus MC

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

Erasmus MC

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van humane gevallen aan de GGD Geen wettelijke meldingsplicht
 
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb  door de GGD Niet van toepassing
   
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologie Niet van toepassing
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCR    Niet van toepassing Niet van toepassing
Typering van stammen bij de mens Niet van toepassing
Bronopsporing bij de mens GGD (mits betrokken)
Contactopsporing (blootgestelden aan dezelfde bron) GGD (mits betrokken)
Landelijke surveillance van patiënten Gebeurt niet
Landelijke surveillance van virusstammen Gebeurt niet
Specifieke inhoudelijke deskundigheid  

Toxoplasmose (Toxoplasma gondii)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) toxoplasmose bij dieren (Toxoplasmose)

Dierenartsen
Laboratoria

Bestrijdingsplichtig: NEE

 

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-Z&O
WBVR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van humane gevallen aan de GGD Geen wettelijke  meldingsplicht
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb door de GGD Niet van toepassing
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologie Microbiologisch  laboratorium
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCR

RIVM-CIb-IDS
Amsterdam UMC
Erasmus MC
LUMC
LVI(Laboratorium voor infectieziekten)
Radboud-UMC
UMCG
UMCU Medisch Centrum Utrecht)

Typering van stammen bij de mens

RIVM-CIb-IDS

RIVM-CIb-Z&O

Bronopsporing bij de mens Gebeurt niet
Contactopsporing Niet van toepassing
Landelijke surveillance van parasieten Gebeurt niet
Publieksinformatie

GGD
RIVM (Toolkit zwangeren)

Specifieke inhoudelijke deskundigheid RIVM-CIb-IDS

Trichinellose (Trichinella spp.)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

 

Melding aan NVWA van (verdenking) trichinellose bij vee (Trichinellose)

Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: NEE

 

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij slachtdierkarkassen

Private laboratoria

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren

RIVM-CIb-Z&O

Confirmatieonderzoek van verdacht materiaal

RIVM-CIb-Z&O

Maatregelen (handhaven) bij afwijkingen geslachte dieren

NVWA

Surveillance van trichinose bij varkens en paarden (slachthuis)

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-Z&O

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD(dubbele meldingsplicht, WPG groep C) Behandelend arts  icrobiologisch laboratorium
 
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten en mogelijk blootgestelden Behandelend arts
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologie RIVM-CIb-IDS
Afnemen spierbiopt Chirurg
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: spierbiopt Pathologie
Typering van Trichinella-larven RIVM-CIb-Z&O
Landelijke surveillance van patiënten RIVM-CIb-EPI
Landelijke surveillance van Trichinellae (wormen) RIVM-CIb-Z&O
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-IDS
RIVM-CIb-Z&O

Tuberculose (Mycobacterium tuberculosis complex)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) tuberculose door infecties van agentia uit het
Mycobacterium tuberculosis complex bij vee of zoogdieren
(Mycobacterium tuberculosis-complex)
Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: JA 
Verzamelen van materialen voor diagnostisch onderzoek bij verdachte dierenNVWA

In kaart brengen van een uitbraak bij dieren:

  • contactonderzoek
  • mantoux testen verdachte dieren
NVWA

Uitvoeren bestrijding:

  • ruiming van mantoux positieve dieren (afhankelijk van omvang uitbraak)
  • ruiming heel bedrijf
NVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij geruimde dierenWBVR
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Surveillance van tuberculose bij rundvee (slachthuis)NVWA
Typering van stammenWBVR
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWBVR
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD
(dubbele meldingsplicht, WPG groep B1)
Behandelend arts  Microbiologisch laboratorium
 
Anonieme melding van humane gevallen aan RIVM-CIb (NTR)GGD- tuberculosebestrijding
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten en contactenBehandelend arts
Overige diagnostiek (huidtest)GGD
Overige diagnostiek (beeldvormende diagnostiek)GGD
Longarts
Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Coördinatie en uitvoering van de bestrijding rond een patiënt met
(boviene) tuberculose
GGD
Onderzoek bij patiënten en mogelijk blootgestelden aan boviene tuberculose
(ringonderzoek)
GGD
Bronopsporing bij de mensGGD
Contactopsporing buiten ziekenhuisGGD
Contactopsporing binnen ziekenhuisConsulent infectiepreventie, bedrijfsarts/arbodienst
Landelijke surveillance van patiëntenRIVM-CIb-EPI
KNCV voor tuberculosebestrijding
Landelijke surveillance van bacteriestammenRIVM-CIb-IDS
Specifieke inhoudelijke deskundigheidKNCV
Expertisecentra Publieke  Tuberculosebestrijding

Tularemie (Francisella tularensis)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) tularemie bij zoogdieren (Tularemie)

Dierenarts
Dierhouder
Jager
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: JA

 

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dieren

WBVR

Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallen

NVWA

Surveillance van F. tularensis

DWHC

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD
(dubbele meldingsplicht, WPG groep C)
Behandelend arts  Microbiologisch laboratorium
 
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb door de GGD GGD
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek van patiënten en contacten Behandelend arts
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens RIVM-CIb-IDS
Typering van stammen bij de mens RIVM-CIb-IDS
Landelijke surveillance van bacteriestammen RIVM-CIb-IDS
Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS
Arts-microbioloog
Infectioloog

 

Virale hemorragische koortsen (o.a. Filovirussen: Marburg virus, Ebola virus)

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA, Ebola Lyssa 
Melding aan NVWA van (verdenking) virale hemorragische koorts bij zoogdieren (Virale hemorragische septikemie)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: NEE 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij dierenWBVR
Typering van virusstammenWBVR
Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallenNVWA
Specifieke inhoudelijke deskundigheidWHO-Reference and Research Centre for Arboviruses and Hemorrhagic Fever Viruses
Erasmus MC
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD
(dubbele meldingsplicht, WPG groep A)
Behandelend arts Microbiologisch  laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mensErasmus MC
RIVM-CIb-IDS  
Typering van stammen bij de mensNog niet mogelijk in  Nederland (BSL4)
 
Bronopsporing bij de mensGGD
Contactopsporing binnen het ziekenhuisArts-microbioloog
Contactopsporing buiten het ziekenhuisGGD
Coördinatie van de bestrijdingRIVM-CIb-LCI
Communicatie (media)RIVM-CIb-LCI
GGD
Bepalen beleid postexpositieprofylaxe (ribavirine)Arts-microbioloog
GGD
Organiseren postexpositiebehandeling van contactenArts-microbioloog
GGD
Landelijke surveillance van virusstammenGebeurt niet
Melden van beroepsgerelateerde gevallen aan Nederlands Centrum voor BeroepsziektenBedrijfsarts/arbodienst
Registratie en surveillance van beroepsgerelateerde gevallenNederlands Centrum voor Beroepsziekten
 
Voorlichting aan blootgestelden – niet beroepsmatigGGD
Voorlichting aan blootgestelden – beroepsmatigBedrijfsarts/arbodienst
Arts-microbioloog (intramuraal)
PublieksinformatieRIVM-CIb
GGD
Specifieke inhoudelijke deskundigheidLUMC
RIVM-CIb-IDS
WHO-Reference and Research Centre for Arboviruses and
 Hemorrhagic Fever Viruses
Erasmus MC

Virale paarden-encefalomyelitiden (WEE, EEE, VEE)

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) virale paarden-
encefalomyelitis bij vee (Paardenencefalomyelitis)

Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium

Bestrijdingsplichtig: JA

 

Primaire laboratoriumdiagnostiek bij paarden

WBVR

Typering van virusstammen

WBVR

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van humane gevallen aan de GGD Geen wettelijke meldingsplicht
Melding van humane gevallen aan RIVM-CIb door de GGD Niet van toepassing
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij
patiënten en blootgestelden
Behandelend arts
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens

Erasmus MC

WBVR

Typering van stammen bij de mens Niet van toepassing
Bronopsporing bij de mens GGD (indien betrokken)
Contactopsporing (blootgestelden aan dezelfde bron) GGD (indien betrokken)
Landelijke surveillance van patiënten Gebeurt niet
Landelijke surveillance van virusstammen Gebeurt niet
Specifieke inhoudelijke deskundigheid WBV

Voedselinfectie en –vergiftiging

Activiteit alimentair

Uitvoerende organisatie

Melding aan NVWA van (mogelijk) voedselgerelateerde infecties/uitbraken

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding/bij de producent
  • tracering in de voedselproductieketen
  • tracering besmette levensmiddelen

NVWA

Laboratoriumonderzoek van voedsel- en omgevingsmonsters
incl. typering stammen)

WFSR

Maatregelen (handhaven) bij tekortkomingen voedselveiligheid

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

NVWA
WFSR
RIVM-CIb-EPI

Rapportageverplichting uitbraakonderzoek (Zoönoserichtlijn 2003/99/EG)

NVWA
RIVM-CIb-EPI

Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van (mogelijke) voedselinfecties aan de GGD

Burger (vrijwillig)
Behandelend arts  (verplicht – WPG)
Instellingen (soms  verplicht – WPG)1
NVWA (via Alimentair Consulenten

Anonieme melding van humane gevallen aan RIVM-CIb GGD (bij uitbraak)
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten en mogelijk blootgestelden

Behandelend arts
GGD (bij uitbraak)
Eventueel in  samenwerking met andere
 organisaties (bv.  ziekenhuis, verpleeghuis)

Typering van stammen bij de mens RIVM-CIb-IDS
Laboratoriumonderzoek van patiëntenmonsters Elk medisch Microbiologisch laboratorium
 
Brononderzoek: enquêtes bij patiënten en mogelijk blootgestelden GGD
Landelijke surveillance van voedselinfecties en -vergiftigingen

RIVM-CIb-EPI
NVWA

Publieksinformatie

RIVM (toolkit)
GGD
Voedingscentrum

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS
NVWA

1 Instellingen waar kwetsbare groepen verblijven moeten clusters van gastro-enteritis melden aan de GGD (ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, scholen, kindercentra e.d.). Deze meldings- plicht is onafhankelijk van de oorzaak van de infecties.

Westnijlvirus

Activiteit veterinairUitvoerende organisatie
Meldplicht veterinair: JA 
Melding aan NVWA van (verdenking) West-Nilevirusinfecties bij zoogdieren (Westnijlkoorts)Dierenarts
Dierhouder
Laboratorium
Bestrijdingsplichtig: NEE 
Verzamelen van materialen voor onderzoek bij dode vogelsNVWA
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij grote huisdierenWBVR
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij vogelsWBVR
Typering van virusstammenWBVR
Surveillance van West-Nilevirusinfectie bij vogels (sterfte)DWHC
Specifieke inhoudelijke deskundigheidGD
Erasmus MC
Activiteit humaanUitvoerende organisatie
Nominale melding van humane gevallen aan de GGD (dubbele meldingsplicht, WPG groep C)Behandelend arts Microbiologisch laboratorium
 
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: PCRRIVM-CIb-IDS
Erasmus MC
Primaire laboratoriumdiagnostiek bij de mens: serologieRIVM-CIb-IDS
Erasmus MC
Typering van stammen bij de mensRIVM-CIb-IDS
Landelijke surveillance van virusstammenRIVM-CIb-IDS
Publieksinformatie

RIVM-CIb

GGD

Specifieke inhoudelijke deskundigheidRIVM-CIb-IDS
Erasmus MC
WBVR

 

Yersiniose (Yersinia enterocolitica)

 

Activiteit veterinair

Uitvoerende organisatie

Meldplicht veterinair: JA

 

Melding aan NVWA van (verdenking) yersiniose bij dieren (Yersinia)

Dierenarts

Bestrijdingsplichtig: NEE

 

Bronopsporing bij dieren naar aanleiding van humane gevallen

NVWA

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

WBVR
RIVM-CIb-Z&O

Activiteit alimentair Uitvoerende organisatie
Melding aan NVWA van (mogelijk) voedselgerelateerde infecties/uitbraken

Burger (meld voedselvergiftiging)
GGD (contact via Alimentair Consulenten)
Ondernemer (meld onveilige levensmiddelen)

Bronopsporing:

  • inspectie en (waar mogelijk) monstername op de plaats van voedselbereiding/
    bij de producent
  • tracering in de voedselproductieketen
  • tracering besmette levensmiddelen
NVWA
Laboratoriumonderzoek van voedselmonsters WFSR
Specifieke inhoudelijke deskundigheid WFSR
Activiteit humaan Uitvoerende organisatie
Melding van (mogelijke) voedselinfecties aan de GGD

Melding van (mogelijke) voedselinfecties aan de GGD    
Burger (vrijwillig)
Behandelend arts (verplicht – WPG)
Instellingen (soms verplicht – WPG)1, NVWA

Anonieme melding van humane gevallen aan RIVM-CIb GGD (bij uitbraak)
Afname van materialen voor laboratoriumonderzoek bij patiënten 
en mogelijk blootgestelden
Behandelend arts GGD (bij uitbraak), eventueel in samenwerking met andere organisaties (bv. ziekenhuis, verpleeghuis)
Typering van stammen bij de mens RIVM-CIb-IDS
Laboratoriumonderzoek van patiëntenmonsters Elk medisch Microbiologisch laboratorium
Brononderzoek: enquêtes bij patiënten en mogelijk blootgestelden GGD
Landelijke surveillance van voedselinfecties en -vergiftigingen

RIVM-CIb-EPI
NVWA

Publieksinformatie

RIVM (toolkit)
GGD
Voedingscentrum

Specifieke inhoudelijke deskundigheid

RIVM-CIb-EPI
RIVM-CIb-IDS

1Instellingen waar kwetsbare groepen verblijven moeten clusters van gastro-enteritis melden aan de GGD (ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, scholen, kindercentra e.d.). Deze meldings- plicht is onafhankelijk van de oorzaak van de infecties.